John Baldessari

In 2015 verscheen een boek van Peter Wohlleben over het verborgen leven van bomen, waarin hij beschrijft hoe bomen met elkaar communiceren. Sindsdien vermoeden we dat planten misschien een eigen taal hebben en dat er meer vormen van communicatie op de wereld zijn dan alleen menselijke. Al in 1972 verkende de conceptuele kunstenaar John Baldessari uit de Verenigde Staten dit thema door een kleine bananenboom het Latijnse alfabet bij te brengen. In zijn videowerk Teaching a Plant the Alphabet zien we hoe hij de ene na de andere leskaart met grote en kleine letters van het alfabet aan de plant voorhoudt en ze hardop meerdere keren uitspreekt. Deze situatie doet denken aan de destijds gebruikelijke manier waarop basisschoolkinderen het Latijnse alfabet werd bijgebracht. We zien hier dus een onderwijs-, maar ook een leersituatie.

 

Voor Baldessari was lesgeven een belangrijk onderdeel van zijn artistieke praktijk. Hij stelde graag vragen om bestaande opvattingen ter discussie te stellen en nieuwe perspectieven te bieden. Zo vroeg hij zich ook af: “Kun je een plant het alfabet leren?”

 

De monotone poging om een plant les te geven tovert een glimlach op ons gezicht en oogt tegelijkertijd nogal absurd. Kan de poging van de kunstenaar eigenlijk wel slagen of is deze bij voorbaat gedoemd te mislukken? We gaan nadenken over hoe kunstmatig en willekeurig een alfabet eigenlijk is – het bestaat uit een reeks tekens die niets gemeen hebben met de klanken die ze vertegenwoordigen. We realiseren ons dat taal slechts een van de vele mogelijke vormen van communicatie is.