Magie is alom aanwezig in de taal en het dagelijks leven: zo spreken we over de magie van bepaalde momenten of over dingen die iets magisch hebben. Ook in de mainstream populaire cultuur beleven occulte motieven, astrologie en esoterische praktijken, zoals het leggen van tarotkaarten, een comeback. Maar wat bijvoorbeeld op sociale media schijnbaar weer opleeft, heeft al een lange traditie: Mystieke, spirituele en esoterische aspecten en belangstelling zijn lange tijd afgedaan als bijgeloof en iets wat onverenigbaar is met de wetenschappelijke waarden van de moderne tijd, ja zelfs veroordeeld als een verstoring van de gevestigde orde. Toch gaan ze ook in de kunst en cultuur al heel lang terug. Met de toenemende introspectieve en spirituele bewustwording en de diversificatie en globalisering van de (kunst)wereld in de afgelopen decennia worden vooral activistische en feministische thema’s steeds vaker gekoppeld aan spirituele, magische en occulte perspectieven. Wat vroeger werd weggezet als irrationeel, bijgelovig of folkloristisch, krijgt nu een steeds grotere culturele en politieke betekenis. Het dient voor kunstenaars niet alleen als esthetische strategie, maar ook als een vorm van empowerment en emancipatie tegenover kapitalistische en patriarchale structuren.

De tentoonstelling in de MAIN SPACE is gewijd aan artistieke visies uit de 20ste en 21ste eeuw die bovenstaande thema’s belichten – vaak vanuit een feministisch perspectief. De reden hiervoor is onder meer dat het beeld van de vrouw een centrale rol speelt in de voorstelling van magie en occulte zaken: De fascinatie voor figuren als heksen, vrouwelijke zieners en hogepriesters is te vinden in de meest uiteenlopende culturen en beïnvloedt al duizenden jaren lang onze zienswijzen. Tegelijkertijd roept het zowel positieve als negatieve associaties op – van de heksenvervolging en de spiritistische beweging van de 19de eeuw tot de huidige trends die teruggrijpen op natuurmythologieën of occultisme. Juist deze beeldvorming van vrouwen dient als projectie voor misogyne demonisering, die door patriarchale maatschappelijke normen en structuren gecreëerd en in stand gehouden wordt.

De kunstenaars spelen in op de ambivalente beelden van het magische en vrouwelijke, verschuiven betekenissen en eisen de zeggenschap over de interpretatie weer op. Hun werken maken duidelijk dat maatschappelijke structuren, regels en normen zeer instabiel zijn. Dit doen ze door vragen over identiteit(en) te stellen, gevestigde beoordelingspatronen te ondermijnen en alternatieven te bieden. Daarbij stellen ze thema’s aan de orde als de visie op lichaam en gender, de toeschrijving van karaktereigenschappen, vrouwelijke seksualiteit en identificatiemomenten. Het door vooroordelen getekende domein van het magische biedt voor de kunst een spannend speelveld om narratieven te ontkrachten en grenzen op te heffen. In de tentoonstelling komen vragen aan bod als: Welke verhalen worden verteld en hoe worden ze door de vrouwelijke blik opnieuw geïnterpreteerd? Hoe maken kunstenaars gebruik van hun veelzijdige en intersectionele achtergronden en de vermenging van geloofsovertuigingen om vraagtekens te plaatsen bij samenlevingen en de machtsverhoudingen daarbinnen

Kunstenaars (selectie): Myrlande Constant, Cordula Ditz, Mary Beth Edelson, Bev Grant / W.I.T.C.H., Vivian Greven, Rebecca Horn, Ana Mendieta, Zanele Muholi, Rosana Paulino, Paloma Proudfoot, Gillian Wearing, Portia Zvavahera

Bij de tentoonstelling verschijnt een uitgebreide publicatie in het Duits, Engels en Nederlands.