National AIDS Memorial Quilt

Wat op het eerste gezicht kleurrijk en vrolijk lijkt, verraadt bij nadere bestudering zijn droevige maar ook diep ontroerende kant: we zien hier drie blokken van de National AIDS Memorial Quilt, een van de grootste gemeenschappelijk uitgevoerde kunstprojecten ter wereld, dat nog steeds voortduurt. Het project waarin met individuele herdenkingsdoeken een quilt werd samengesteld, ging in 1985 in San Francisco van start. Het doel was om mensen die aan aids waren overleden als personen met een naam zichtbaar te maken en zo te strijden tegen hun anonimiteit. De quilt bestaat uit afzonderlijke vierkanten, de zogenaamde blokken. Elk blok is samengesteld uit acht rechthoekige gedenkdoeken, die ‘naamvlaggen’ worden genoemd. Ze zijn geborduurd, genaaid of beschreven met verschillende stoffen en andere materialen. Veel naamvlaggen zijn door privépersonen voor familieleden gemaakt, andere zijn ontworpen door vriendengroepen, verenigingen, collega’s of fans, zoals voor de Britse rockster Freddie Mercury, die geëerd wordt op twee van de hier getoonde blokken. Vaak bevatten ze persoonlijke afscheidsgroeten en herinneringen. Het gemeenschappelijke naaien, beschrijven en versieren van de doeken zorgt ervoor dat rouwenden samenkomen en hun gedachten en herinneringen delen. Tot nu toe zijn er meer dan 50.000 naamvlaggen gemaakt.

 

Voor de blokken wordt gebruikgemaakt van de traditionele handwerkkunst van het quilten. Bij deze techniek worden verschillende stukken stof met stiksteken tot een grote deken samengevoegd. De National AIDS Memorial Quilt herdenkt mensen die zijn overleden aan de gevolgen van aids en maakt hun namen zichtbaar. Dat is ook een politieke daad, omdat het politieke establishment in de VS tijdens de jaren tachtig probeerde om de aidsslachtoffers anoniem te houden en ze alleen nummers te geven. De National AIDS Memorial Quiltdoorbrak dit taboe en streed tegen stigmatisering en uitsluiting. Het werk draagt bij aan de eis voor gelijke rechten en is een sterk en indrukwekkend symbool van solidariteit, menselijkheid en hoop.